„Muzyka w rozwoju słuchowym człowieka” to Program Naukowo-Muzyczny zainicjowany przez prof. Henryka Skarżyńskiego, który pomaga w rehabilitacji słuchu dzieciom, które są po operacji wszczepienia implantu. Jak pokazują nasze doświadczenie i badania, ale i te prowadzone na świecie, w dobrze zaplanowanej muzykoterapii terapeuta pomaga w powrocie do zdrowia.

Światowe Centrum Słuchu Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach jest pierwszym w Polsce i jednym z pierwszych i nielicznych na świecie ośrodków, które pomagają małym pacjentom w rehabilitacji słuchu po wszczepieniu implantu.

Na czym polega rehabilitacja słuchu?

Działanie programu terapeutycznego bazuje na zjawisku tzw. neuroplastyczności mózgu, co sprowadza się do zdolności do zmieniania się i rozwoju pod wpływem docierających do niego bodźców. Muzyka z uwagi na swoją złożoność stymuluje mózg wieloma bodźcami i w tym tkwi siła jej oddziaływania. To właśnie nasz zespół specjalistów wykorzystał w programie zainicjowanym przez prof. Henryka Skarżyńskiego, tworząc specjalne kompozycje wykorzystywane na rehabilitacyjnych zajęciach muzykoterapii:

• Koncert muzyki aktywnej – zestaw specjalnie skomponowanych ćwiczeń wykonywanych w czasie zajęć terapeutycznych wspólnie i pod nadzorem muzykoterapeuty.
• Koncert muzyki pasywnej – zestaw kompozycji muzyki instrumentalnej i wokalnej przeznaczony do słuchania w dowolnym momencie poza zajęciami.

Koncerty muzyki aktywnej i pasywnej wchodzą w skład Teatru Instrumentalnego – wydanego na płycie CD zestawu kompozycji wspierających terapię słuchową.

Dlaczego zajęcia muzykoterapeutyczne są ważne?

Trudno bez muzykoterapii wyobrazić sobie skuteczny i sprawny powrót do zdrowia dla dzieci z zaburzeniami słuchu, głównie po wczepieniu implantu ślimakowego. Mali pacjenci zresztą bardzo lubią zajęcia, na których uczą się rozpoznawać różne dźwięki. Muzyka wspiera nie tylko ich rozwój słuchowy, ale i emocjonalny. Umożliwia sprawniejszą adaptację w świecie, wśród rówieśników i dorosłych.

Muzykoterapia w praktyce

Zajęcia odbywają się w Światowym Centrum Słuchu w Kajetanach raz w tygodniu przez godzinę w grupach wiekowych (0–3 lata; 4–6 lat) oraz indywidualnie. Z powodu pandemii COVID-19 oraz wychodząc na przeciw pacjentom, który nie mogą regularnie przyjeżdżać do Kajetan opracowany został także specjalny wariant zajęć prowadzonych przez specjalistę on line.

Szczegółowy plan zajęć dla dzieci po operacji wszczepienia implantu rozpisany jest na kilka etapów:

• Muzyczne przywitanie dzieci – wprowadzenie w dźwiękowy świat poprzez wspólne śpiewanie.
• Muzyczno-ruchowa zabawa integrująca grupę, której niezbywalnym i najważniejszym elementem jest odreagowanie emocji i napięć.
• Ćwiczenia uważności słuchania – dzieci zapoznają się z brzmieniem różnych instrumentów oraz uczą się je rozpoznawać. Zadaniem dzieci jest wybrać instrument z kilku rozłożonych, a następnie razem z muzykoterapeutą uczą się nazywać instrumenty oraz rozpoznawać dźwięki, które wydają.
• Śpiewo-mowa, którego celem jest rozwijanie mięśni i narządów artykulacyjnych oraz wzbogacanie słownictwa.
• Ruch przy muzyce – dzieci uczą się wychwytywania zmian w melodii i reagowania na nie.
• Aktywne słuchanie – dzieci słuchają kompozycji opracowanych przez specjalistów dla pacjentów z zaburzeniami słuchu, wchodzących w skład „audycji” Teatr Instrumentalny oraz oglądają przygotowaną do tej muzyki prezentację multimedialną. To w szczególny sposób pomaga dzieciom osłuchać się z tonami o różnej częstotliwości.
• Muzyczne pożegnanie, które służy wyciszeniu i płynnemu zakończeniu zajęć.