baner-blog

Teatr Instrumentalny: rehabilitacja poprzez muzykoterapię dla dzieci z wszczepionym implantem

Zarówno w zajęciach muzykoterapii prowadzonych przez naszych specjalistów, jak podczas ćwiczeń przeznaczonych do pracy w domu, korzystamy ze specjalnie opracowanych kompozycji. Dla dzieci z wszczepionym implantem i dla ich rodziców (opiekunów) obcowanie z muzyką powinno dawać radość, bo wówczas efekty terapeutyczne są najlepsze.

Czym są kompozycje do słuchania w domu?

Na koncerty muzyki pasywnej, jak nazwaliśmy specjalnie stworzone kompozycje wchodzące w skład Teatru Instrumentalnego, składają się utwory wokalne i takie, w których słychać wyłącznie instrumenty. Wszystkie kompozycje zostały tak opracowane, żeby pacjent mógł usłyszeć zróżnicowanie dźwięków, tonów czy szerszego tła muzycznego.

Z naszych doświadczeń wynika, że najlepsze efekty osiąga się przy słuchaniu jej przez co najmniej 15 minut dziennie. Ważne, by muzyka stanowiła tło innych czynności. Oczywiście terapia ma sens tylko wtedy, kiedy pasywne słuchanie zostaje wsparte aktywnymi ćwiczeniami na zajęciach z muzykoterapeutą w naszym ośrodku.

W kompozycjach zastosowano wiele instrumentów. Pacjenci mogą usłyszeć, m.in.: flet, fortepian, skrzypce i inne znane instrumenty. Ponadto kolejność następowania po sobie instrumentów muzycznych nie jest przypadkowa – została precyzyjnie opracowana do celów terapeutycznych.

Jak odnaleźć się w świecie dźwięków

Dzieci z niedosłuchem nie są w stanie rozwinąć skutecznie zdolności mówienia. Wszystko dlatego, że ich centralny układ nerwowy otrzymuje za mało bodźców, by zbudować struktury odpowiedzialne choćby za rozwój mowy.

Aparat słuchowy czy wszczepienie implantu to zaledwie etap leczenia, a nie jego finał. Wystarczy uświadomić sobie, że mózg dzieci z niedosłuchem nie umie rozróżniać i selekcjonować dźwięków, np. oddzielać tych istotnych od gwaru czy szumu w tle toczącej się rozmowy. Dlatego właśnie w czasie muzykoterapii uczymy mózg dzieci z implantem, w jaki sposób ma słyszeć i rozróżniać poszczególne dźwięki.

W kompozycjach wchodzących w skład Teatru Instrumentalnego dzieci mogą usłyszeć wiele instrumentów, jak flet, fortepian czy skrzypce. Ściśle zaplanowana zostaje ich kolejność, tak by osiągnąć największe zróżnicowanie dźwięków i częstotliwości, na przykład w kompozycji najpierw mamy uderzenie w bębny, potem w trójkąt, a po dźwiękach fletu wchodzi kontrabas.

Do tego dodajemy odgłosy niemuzyczne, jak choćby szum morza – zbliżony do tzw. szumu różowego, który wpływa kojąco na słuch człowieka i pozwala mu się wyciszyć. Z kolei odgłosy zwierząt, którym w postprodukcji zostały dodane pasma i tony składowe, są głośniejsze niż muzyka w tle.

Co jeszcze składa się na różnorodność kompozycji? Odgłosy miasta, czyli ruch samochodów, ale i wykorzystanie zmienności tempa i różnych częstotliwości.

Teatr Instrumentalny to słuchowisko muzyczne, które wprowadza dzieci po operacji wszczepienia implantu w świat dźwięków, ucząc je rozróżniać te ważne od będących w tle. Dzięki czemu odnajdywanie się w rzeczywistości zróżnicowanych, atakujących dźwięków, nie stanowi szoku, ale pozwala krok po kroku nauczyć się filtrowania oraz rozumienia, co oznaczają dźwięki, które do nas docierają.

baza-wiedzy-o-programie

Autorski program rehabilitacji „Muzyka w rozwoju słuchowym człowieka”

„Muzyka w rozwoju słuchowym człowieka” to Program Naukowo-Muzyczny zainicjowany przez prof. Henryka Skarżyńskiego, który pomaga w rehabilitacji słuchu dzieciom, które są po operacji wszczepienia implantu. Jak pokazują nasze doświadczenie i badania, ale i te prowadzone na świecie, w dobrze zaplanowanej muzykoterapii terapeuta pomaga w powrocie do zdrowia.

Światowe Centrum Słuchu Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach jest pierwszym w Polsce i jednym z pierwszych i nielicznych na świecie ośrodków, które pomagają małym pacjentom w rehabilitacji słuchu po wszczepieniu implantu.

Na czym polega rehabilitacja słuchu?

Działanie programu terapeutycznego bazuje na zjawisku tzw. neuroplastyczności mózgu, co sprowadza się do zdolności do zmieniania się i rozwoju pod wpływem docierających do niego bodźców. Muzyka z uwagi na swoją złożoność stymuluje mózg wieloma bodźcami i w tym tkwi siła jej oddziaływania. To właśnie nasz zespół specjalistów wykorzystał w programie zainicjowanym przez prof. Henryka Skarżyńskiego, tworząc specjalne kompozycje wykorzystywane na rehabilitacyjnych zajęciach muzykoterapii:

  • Koncert muzyki aktywnej – zestaw specjalnie skomponowanych ćwiczeń wykonywanych w czasie zajęć terapeutycznych wspólnie i pod nadzorem muzykoterapeuty.
  • Koncert muzyki pasywnej – zestaw kompozycji muzyki instrumentalnej i wokalnej przeznaczony do słuchania w dowolnym momencie poza zajęciami.

Koncerty muzyki aktywnej i pasywnej wchodzą w skład Teatru Instrumentalnego – wydanego na płycie CD zestawu kompozycji wspierających terapię słuchową.

Dlaczego zajęcia muzykoterapeutyczne są ważne?

Trudno bez muzykoterapii wyobrazić sobie skuteczny i sprawny powrót do zdrowia dla dzieci z zaburzeniami słuchu, głównie po wczepieniu implantu ślimakowego. Mali pacjenci zresztą bardzo lubią zajęcia, na których uczą się rozpoznawać różne dźwięki. Muzyka wspiera nie tylko ich rozwój słuchowy, ale i emocjonalny. Umożliwia sprawniejszą adaptację w świecie, wśród rówieśników i dorosłych.

Muzykoterapia w praktyce

Zajęcia odbywają się w Światowym Centrum Słuchu w Kajetanach raz w tygodniu przez godzinę w grupach wiekowych (0–3 lata; 4–6 lat) oraz indywidualnie. Z powodu pandemii COVID-19 oraz wychodząc na przeciw pacjentom, który nie mogą regularnie przyjeżdżać do Kajetan opracowany został także specjalny wariant zajęć prowadzonych przez specjalistę on line.

Szczegółowy plan zajęć dla dzieci po operacji wszczepienia implantu rozpisany jest na kilka etapów:

  • Muzyczne przywitanie dzieci – wprowadzenie w dźwiękowy świat poprzez wspólne śpiewanie.
  • Muzyczno-ruchowa zabawa integrująca grupę, której niezbywalnym i najważniejszym elementem jest odreagowanie emocji i napięć.
  • Ćwiczenia uważności słuchania – dzieci zapoznają się z brzmieniem różnych instrumentów oraz uczą się je rozpoznawać. Zadaniem dzieci jest wybrać instrument z kilku rozłożonych, a następnie razem z muzykoterapeutą uczą się nazywać instrumenty oraz rozpoznawać dźwięki, które wydają.
  • Śpiewo-mowa, którego celem jest rozwijanie mięśni i narządów artykulacyjnych oraz wzbogacanie słownictwa.
  • Ruch przy muzyce – dzieci uczą się wychwytywania zmian w melodii i reagowania na nie.
  • Aktywne słuchanie – dzieci słuchają kompozycji opracowanych przez specjalistów dla pacjentów z zaburzeniami słuchu, wchodzących w skład „audycji” Teatr Instrumentalny oraz oglądają przygotowaną do tej muzyki prezentację multimedialną. To w szczególny sposób pomaga dzieciom osłuchać się z tonami o różnej częstotliwości.
  • Muzyczne pożegnanie, które służy wyciszeniu i płynnemu zakończeniu zajęć.
baza-wiedzy-slimakowe-rytmy

Festiwal Ślimakowe Rytmy | Beats of Cochlea

Jest naszą dumą, radością i najlepszym dowodem na to, że zainicjowany przez prof Henryka Skarżyńskiego program „Muzyka w rozwoju słuchowym człowieka” daje efekty. Międzynarodowy Festiwal Muzyczny Dzieci, Młodzieży i Dorosłych z Zaburzeniami Słuchu „Ślimakowe Rytmyˮ (Beats of Cochlea) to coroczne wydarzenie, którego centralnym punktem są koncerty pacjentów z implantami słuchowymi. Festiwal został zainaugurowany w roku 2015.

Festiwalowi za każdym razem towarzyszą warsztaty naukowo-muzyczne i konferencje naukowe. Specjaliści z dziedziny muzykoterapii z całego świata dzielą się swoimi doświadczeniami i badaniami. Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Muzyka w rozwoju słuchowym człowieka” ukazuje potencjał i efektywność różnych form muzykoterapii w pracy z osobami z zaburzeniami słuchu, szczególnie jeśli chodzi o dziećmi z implantami słuchowymi.

Laureaci 7. edycji (2021)

  1. Aniel Mukazhanova, Kazachstan
  2. Gleb Avcharov, Białoruś
  3. Charlie Denton, Wielka Brytania
  4. Kristen Brauckmann, Niemcy
  5. Łucja Zielonko, Polska
  6. Sharlene Morta, Filipiny
  7. John Redden, Kanada
  8. Shir Argi, Izrael
  9. Simao Soares, Portugalia
  10. Rosane Volchan O’Connor, Brazylia/USA

Laureaci 6. edycji (2020)

  1. Bettina Gellinek Turner, USA
  2. Gael Moron, Hiszpania
  3. Gleb Avcharov, Białoruś
  4. John Redden, Kanada
  5. Davide Santacolomba, Włochy
  6. Dejan Živković, Sebia
  7. Chingiz Abibaev, Kazachstan
  8. Anamaria Stefania Nastase, Rumunia
  9. Alek Mansouri, USA
  10. Kara Goldrick, USA
  11. Sharlene Morta, Filipiny
  12. Darina Bobrovnitskaya, Ukraina
  13. Lindy Crocker, Australia
  14. Elizabeth Alliott, Wielka Brytania
  15. Hillary Albrecht, USA
  16. Gabriel Alejandro Gonzalez Lopez, Ekwador
  17. Wendy Cheng, USA
  18. Mireia i Arnau Pozas Saiz, Hiszpania
  19. Salome Dughundaridze, Gruzja
  20. Vsevolod Khmelnitskiy, Rosja
  21. John Michael Pason, Filipiny
  22. Charlie Denton, Wielka Brytania
  23. Gerda Wrick, Kanada
  24. Blue O’Conell, Kanada
  25. Piotr Nowak, Polska
  26. Laima Lakaite, Litwa